Zmiany w zasadach ustanawiania hipoteki przymusowej

21.07.2017 r.

Zmiany w zasadach ustanawiania hipoteki przymusowej

Powyższe związane jest z wydaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 października 2016 r., w którym TK orzekł, iż art. 754¹ §1 k.p.c. w zakresie w jakim odnosi się do zabezpieczenia przez obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Rozstrzygając niniejszą kwestię Trybunał zaakcentował, iż „wprowadzając termin, po upływie którego ustanowiona w postępowaniu zabezpieczającym hipoteka przymusowa wygasa z mocy ustawy, prawodawca ograniczył realizację prawa majątkowego wierzyciela, na którego wniosek ustanowiono zabezpieczenie. Należy jednak podkreślić, że istotą analizowanego zagadnienia nie jest ani sama długość terminu, ani skutek jego upływu. Problem konstytucyjny sprowadza się do pytania, czy uzależnienie biegu terminu od dalszych czynności egzekucyjnych wierzyciela stanowi nieproporcjonalną ingerencję w jego prawa majątkowe, zabezpieczone hipoteką przymusową obciążającą nieruchomość dłużnika.” Ponadto Trybunał zaznaczył, że należy mieć na względzie ratio legis omawianego przepisu, czyli ochronę dłużnika przy równoczesnej mobilizacji wierzyciela do najszybszego uczynienia użytku z udzielonego mu zabezpieczenia. Jednak jeśli mamy do czynienia z sytuacją, w której zabezpieczenie upada niezależnie czy wierzyciel dokonał dalszych czynności egzekucyjnych to błędem jest przyjmowanie, że powyższy przepis skłania wierzycieli do czynienia użytku z udzielonego zabezpieczenia. Można jedynie przyjąć, że rolą tego przepisu jest mobilizowanie wierzycieli do niezwłocznego złożenia do sądu wniosku o wydłużenie miesięcznego terminu w celu zapobieżenia upadkowi zabezpieczenia.

Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej art. 754¹ §1 k.p.c. o 18 miesięcy. Oznacza to, że wyrok TK wejdzie w życie z dniem 30 czerwca 2018 r. Do tego czasu, zgodnie z uwagami TK, ustawodawca powinien wprowadzić odrębny termin niż wskazany przez niniejszy przepis, który będzie terminem upadku zabezpieczenia przez obciążenie nieruchomości dłużnika hipoteką przymusową albo inne rozwiązanie, które zarówno będzie uwzględniać specyfikę powyższego zabezpieczenia, jak i nie będzie sprzeczne z przepisami o księgach wieczystych.

W związku z powyższym Komisja Senacka zaproponowała, aby termin miesięczny wydłużyć o kolejny miesiąc. Termin dwumiesięczny ma być liczony od dnia uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie wierzyciela, które podlega zabezpieczeniu hipoteką. Projekt zmian przewiduje również wprowadzenie wymogu zgody pozostałych wierzycieli, co do modyfikacji hipoteki na korzyść jednego z nich, w sytuacji, gdy nastąpi zbieg praw wierzycieli do jednej hipoteki. Zmiany te obejmą również art.111² ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

/AN/