Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców w prawie handlowym

16.01.2015 r.

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców w prawie handlowym

Z dniem 15 stycznia weszła w życie nowelizacja ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, realizująca postulaty stopniowego wdrażania ułatwień dla przedsiębiorców, umożliwiając im m. in. załatwianie drogą elektroniczną podstawowych spraw korporacyjnych.

Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 4) wprowadza szereg nowych instrumentów, z których będzie mógł skorzystać przedsiębiorca pragnący prowadzić działalność w formie spółki handlowej.
Instrumenty te mają na celu uproszczenie niektórych procedur rejestracyjnych oraz czynności korporacyjnych, przewidując między innymi:

• możliwość założenia i rejestracji spółki jawnej i spółki komandytowej przez Internet, za pomocą systemu teleinformatycznego prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Są to, obok spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, kolejne podmioty, które można będzie założyć w tym uproszczonym trybie;
• możliwość podejmowania typowych uchwał korporacyjnych w ww. spółkach, jak również ułatwienia w obrocie udziałami spółki (w przypadku spółki z o.o.) oraz w przenoszeniu ogółu praw i obowiązków w spółce (w przypadku spółek osobowych);
• obniżenie opłat rejestracyjnych w stosunku do ww. spółek.

Wzorem unormowań wprowadzonych dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jeszcze w 2012 roku, spółki jawna i komandytowa będą mogły być założone przez Internet, przy wykorzystaniu udostępnionych przez Ministerstwo wzorców umów. Umowy spółek założonych w ten sposób będą mogły być ponadto zmieniane i rozwiązywane w tym samym trybie – również przy pomocy stosownych wzorców przygotowanych przez Ministerstwo.
Ustawodawca przewidział również możliwość podejmowania za pośrednictwem Internetu niektórych typowych uchwał korporacyjnych, dotyczących takich kwestii jak zmiana adresu spółki osobowej, zatwierdzenie sprawozdania finansowego, czy podwyższenie kapitału zakładowego (w przypadku spółki z o.o.).

Zgodnie z nowelizacją, wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego o rejestrację spółki lub też zmian w umowie spółki już istniejącej, będzie mógł być potwierdzony podpisem potwierdzonym profilem zaufanym Platformy Usług Administracji Publicznej (e-PUAP). Dotychczas jedyną dopuszczalną formą podpisu był bezpieczny podpis elektroniczny z ważnym kwalifikowanym certyfikatem.

Obrót udziałami spółki z o.o. zawartej przy pomocy wzorca Ministerstwa będzie również ułatwiony, a to z uwagi na umożliwienie zbycia udziałów w spółce także w formie elektronicznej. W takim przypadku zarówno umowa przeniesienia udziału, jak i nowa lista wspólników sporządzane będą na podstawie wzorca udostępnionego przez Ministerstwo. Wyeliminowana została tym samym konieczność wizyty u notariusza w celu poświadczenia podpisów składanych na umowach dotyczących udziałów w spółce z o.o. Zamiast tego wykorzystywany będzie również bezpieczny podpis elektroniczny lub podpis potwierdzony profilem e-PUAP.
Wskazać należy, że nowe ułatwienia nie dotyczyć będą tych spółek, które zostały zawarte w tradycyjny sposób, to jest przez zawarcie umowy na piśmie (w przypadku spółek jawnych) lub też w formie aktu notarialnego (w przypadku spółek komandytowych oraz spółek z ograniczoną odpowiedzialnością). Prawo do skorzystania z wprowadzanych nowelizacją ułatwień wygasa również w przypadku, gdy umowę spółki zmieniono następnie w konwencjonalny sposób (to jest poprzez dokonanie zmian w drodze pisemnej lub w formie aktu notarialnego).

Istotnym elementem nowelizacji jest obniżka opłaty za dokonanie wpisu w rejestrze przedsiębiorców spółek, które utworzonych za pomocą wzorców udostępnionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości w Internecie.
Opłata od wniosku o pierwszy wpis jest obniżana z 500 do 250 zł, natomiast od wniosku o zmianę z 250 zł do 200 zł. Podkreślamy jednak, iż dotyczy to spółek założonych za pomocą udostępnionego wzorca.

Inne wdrażane przez nowelizację zmiany obejmują uchylenie obowiązku składania w aktach rejestrowych spółki wzorów podpisu składanych przez ich przedstawicieli lub prokurentów. Ustawodawca uznał, że jest to czynność zbędna, albowiem rzadko kiedy dochodzi w obrocie do weryfikacji podpisów reprezentantów spółki na podstawie ich wzorów podpisu złożonych w Krajowym Rejestrze Sądowym.
W praktyce powyższe może oznaczać utrudnienie dla ewentualnych wierzycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wzory podpisów członków zarządu zawierają bowiem wzmiankę o adresie zamieszkania danego członka. To z kolei umożliwiało – w przypadku bezskuteczności postępowania egzekucyjnego prowadzonego z majątku spółki – szybkie dochodzenie roszczeń wierzyciela z majątku członka zarządu. Obecnie procedura ta ulegnie wydłużeniu o czas, jaki niezbędny będzie dla ustalenia adresu danej osoby np. na podstawie danych ze zbiorów meldunkowych.

Ustawa zmieniająca wprowadza również obowiązek składania oświadczenia o braku obowiązku sporządzenia i złożenia rocznego sprawozdania finansowego przez spółki jawne osób fizycznych lub spółki partnerskie nie podlegające ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (czyli co do zasady te, których przychody ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły mniej niż równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro).
Wzmianka o złożeniu takiego oświadczenia wolna będzie jednakże od opłaty sądowej i opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Uchwalona nowelizacja miała na celu ułatwienie przedsiębiorcom prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółek prawa handlowego i zniesienie niektórych barier, w tym także finansowych. Faktycznie wydaje się, że nowe przepisy pozwolą niektórym przedsiębiorcom na prowadzenie firmy o nieco bardziej wirtualnym charakterze, gdzie większość obowiązków korporacyjnych można będzie wykonać za pośrednictwem Internetu, a wspólnicy będą mieli możliwość skorzystania z wzorów uchwał uprzednio przygotowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Wyeliminowana została również, w niektórych przypadkach, konieczność udziału notariusza przy zakładaniu spółki, jej rozwiązaniu, czy też zmianie jej umowy, przy jednoczesnym obniżeniu opłaty sądowej za zarejestrowanie spółki lub zmian jej umowy, co przyczyni się do obniżenia kosztów prowadzenia działalności w tej formie.

Oczywiście z drugiej strony wzorce umów oraz wzorce uchwał ograniczą nieco elastyczność, z jaką daną spółkę można będzie dopasować do charakteru prowadzonej przez nią działalności. W takich przypadkach jednakże, dla podmiotów o nieco bardziej złożonej strukturze, czy bardziej skomplikowanych układach wewnętrznych, zawsze pozostaje możliwość skorzystania z dotychczasowych, tradycyjnych trybów zakładania spółek.

Nowe przepisy weszły w życie 15 stycznia 2015 r., za wyjątkiem m.in. regulacji dotyczących udostępniania wzorca umowy spółki w systemie teleinformatycznym, jak również zapisów o dopuszczalności korzystania z podpisu potwierdzonego profilem e-PUAP. Te zmiany wejdą bowiem w życie dopiero z kwietniem przyszłego roku.

Treść ustawy nowelizującej do pobrania›